Czy zdarzyło Ci się powiedzieć coś do dziecka, a ono… jakby Cię nie słyszało? Może nauczyciel sygnalizował, że uczeń nie nadąża za poleceniami albo często się wyłącza? Mimo prawidłowego słuchu dziecko może mieć trudności ze zrozumieniem mowy – nie z powodu złego słuchu fizycznego, ale z powodu problemów z przetwarzaniem słuchowym.
Czym jest przetwarzanie słuchowe?
Przetwarzanie słuchowe (z ang. Auditory Processing, APD lub CAPD) to sposób, w jaki mózg odbiera, rozpoznaje i interpretuje dźwięki. Dziecko z zaburzeniami przetwarzania słuchowego słyszy dźwięki prawidłowo, ale jego mózg nie potrafi ich odpowiednio „obrobić”. To tak, jakby radio miało dobry zasięg, ale szumiało i przerywało – coś słychać, ale trudno to zrozumieć.
Zaburzenia APD nie są chorobą, ale zespołem trudności, które mogą wpływać na codzienne funkcjonowanie dziecka – w szkole, domu i kontaktach społecznych.
Jakie objawy mogą świadczyć o zaburzeniach przetwarzania słuchowego?
Rodzice i nauczyciele często zauważają u dzieci z APD takie objawy jak:
- Brak reakcji na polecenia – jakby dziecko „nie słyszało”,
- Trudności ze zrozumieniem mowy, zwłaszcza w hałasie,
- Mylenie podobnie brzmiących słów,
- Problemy z czytaniem, pisaniem, głoskowaniem,
- Kłopoty z koncentracją i skupieniem uwagi,
- Ból głowy lub zmęczenie po hałasie,
- Nadwrażliwość na dźwięki lub przeciwnie – zbyt duża tolerancja na hałas,
- Trudności z lokalizacją dźwięku (np. nie wie, skąd ktoś woła),
- Mylenie strony lewej i prawej,
- Problemy z nauką języków obcych,
- Drażliwość, impulsywność lub wycofywanie się z kontaktów z rówieśnikami.
Często pierwszym krokiem rodzica jest wizyta u laryngologa, który stwierdza, że słuch fizyczny dziecka jest całkowicie prawidłowy. Wtedy warto pomyśleć o diagnozie przetwarzania słuchowego.
Jak wygląda diagnoza APD?
Badanie przetwarzania słuchowego to nieinwazyjna procedura, która dostarcza cennych informacji na temat funkcjonowania słuchowego dziecka. W trakcie diagnozy dziecko słucha różnych dźwięków przez słuchawki i wykonuje zadania przypominające zabawę – np. zgadywanki, reagowanie na różne dźwięki, lokalizowanie ich źródeł.
Aby dobrze przygotować się do badania, warto:
- Zebrać dokumentację od nauczycieli, psychologów czy logopedów,
- Wypełnić ankietę przygotowaną przez terapeutę,
- Opowiedzieć dziecku, że badanie to zabawa ze słuchawkami i dźwiękami – dzięki temu nie będzie się stresować.
Po badaniu terapeuta omawia wyniki i – jeśli stwierdzi trudności – proponuje indywidualny plan wsparcia.
Jak pomóc dziecku z APD?
Dziecko z zaburzeniami przetwarzania słuchowego nie zostaje samo ze swoimi trudnościami. Kluczowe formy wsparcia to:
- Terapia słuchowa – np. metodą Johansena, Neuroflow lub Tomatisa, które poprawiają zdolność mózgu do analizy dźwięków,
- Terapia logopedyczna i pedagogiczna – wspiera rozwój językowy i szkolny,
- Terapia SI (integracja sensoryczna) – gdy problemy słuchowe są częścią szerszych trudności sensorycznych,
- Wsparcie psychologiczne – szczególnie gdy dziecko ma obniżone poczucie własnej wartości lub trudności emocjonalne,
- Dostosowanie otoczenia – np. ograniczenie hałasu, stosowanie wzmacniaczy głosu, jasne i proste polecenia.
Ważne jest, by działać kompleksowo – terapia słuchowa to tylko jedna z wielu cegiełek w budowaniu lepszego funkcjonowania dziecka.